Polikistik Over Sendromu (PKOS), üreme çağındaki kadınlar (15 ile 44 yaşları) arasında sık görülen ve kadın doğurganlığını olumsuz etkileyebilecek hormonal bir hastalıktır. “Polikistik” kelimesi tıbbi anlamda “birden çok sayıda kist” demektir. PKOS’lu kadınlar normalden daha fazla miktarda erkeklik hormonu androjen üretir ve bu nedenle adet döngüsü doğru şekilde düzenlenmez. Bu nedenle yumurtalıklar çok sayıda küçük sıvı toplanması (foliküller) oluşabilir ve düzenli olarak yumurta salınımı yapamazlar.
Yumurtalılardaki içi sıvı dolu bir çok kese büyür ve aslında bu keseleri her biri olgunlaşmamış yumurta içeren foliküllerdir. Keseler nedeniyle yumurtalar asla yumurtlamayı tetikleyecek kadar olgunlaşmaz. Yumurtlayamama durumu östrojen, progesteron, FSH ve LH düzeylerini değiştirir. PKOS’lu kadınlarda Östrojen ve progesteron seviyeleri normalden düşükken, androjen seviyeleri normalden yüksektir. Bu nedenle normalden yüksek düzeydeki erkek hormonu adet döngüsünü bozar.
Çocuk doğurma çağındaki kadınların % 16 ile %25’inde polikistik yumurtalıklar bulunur. Bu durum kadının PKOS olduğu anlamına gelmez. Başka bir ifadeyle, polikistik yumurtalıklara sahip olmak otomatik olarak Polikistik Over’a dönüşmez.
Polikistik Over Sendromu (PKOS) Nasıl Teşhis Edilir?
PKOS’u kesin olarak teşhis edebilecek bir test yoktur. Ancak Rotterdam kriterleri PKOS’lu bir kadını teşhis etmek için kullanılan en yaygın yöntemdir. Polikistik Over teşhisi konması için aşağıdaki semptomlardan en az ikisini bulunması gerekir
-
- Hasta normalden daha az sıklıkla yumurtlaması veya yumurtlamanın hiç olmaması
- Kan testleri ile hormon seviyeleri belirtileri
- Ultrason
Ayrıca doktorunuz, döngü süreleriniz ve kilo değişiklikleriniz de dahil olmak üzere tıbbi geçmişinizle ilgili bir takım bilgiler isteyebilir. Muayeneniz fazla kıllanma, insülin direnci ve sivilce belirtilerinin kontrolününde içerecektir.
Polikistik Over Sendromu (PKOS) Belirtileri
PKOS’dan muzdarip kadınlar genellikle aşağıdaki klinik belirti ve semptomları yaşarlar:
-
- Düzensiz Adet Dönemleri: PKOS’lu kadınlar yılda 8 döngünün altındadır.
- Yüz, göğüs, karın veya üst uylukta aşırı kıllanma: Yüksek seviyedeki erkeklik hormonu, aşırı yüz ve vücut kılları gibi fiziksel belirtilere neden olabilir.
- Akne: Ergenlik sonrası ortaya çıkan ve olağan tedavilere cevap vermeyen şiddetli akne veya sivilce
- Hormonal düzensizlik: yüksek testosteron seviyeleri, yüksek LH seviyeleri, yüksek LH / FSH ilişkisi, yüksek androjen seviyeleri,
- Polikistik yumurtalıklar,
- İnsülin direnci,
- Obezite,
- Dogurganlık sorunları,
- Baş ağrısı: Hormon dengesizlikleri bazı kadınlarda baş ağrılarına neden olabilir,
- Cilt lekeleri ve Sivilce: Genellikle boyun veya koltuk altlarında görülen koyu renkli lekeler
PKOS’lu kadınların% 80’i obezdir.
Polikistik Over Sendromu (PKOS) Tedavi
Polikistik over tedavisinde, yaşam tarzınızı değiştirmek ve dengeli bir diyet uygulamak hastalığa karşı atılan önemli adımdır. Tedavi sürecinde polikistik over hastaları kaç kilo olmalı gibi sorular aklınıza gelebilir. Bu süreçte kilonuzun sadece yüzde 5 ila 10’unu kaybetmek adet dönğüsünüzü düzenlemenize ve PKOS semptomlarını iyileştirmenize yardımcı olabilir.
PKOS tedavisinde kullanılanılan yöntemeler;
-
- Doğum kontrolü: Düzenli olarak progestin ve östrojen almak normal seviyede hormon dengesini geri kazanmanıza yardımcı olur. Ayrıca aşırı kıllanma sorunu azaltabilir ve düzenli yumurtlamaya yardımcı olur.
- Metformin: Aynı zamanda tip 2 diyabet tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. insülin seviyelerini artırarak PKOS’u tedavisinde yardımcı olur.
- Clomid (Klomifen)
- Cerrahi müdahale: Son seçenek olarak cerrahi operasyon doğurganlığı artırmak için bir seçenek olabilir. Normal yumurtlamayı saglayabilmek için igne ve lazer vasıtasıyla yumurtalıklara yapılan bir prosedürdür.
- Elektroliz: Birden fazla tedaviye ihtiyacınız olabilir.
Peki bir polikistik over hastasının hamile kalma yöntemleri nelerdir?
PKOS’un düzenli adet döngüsünü kesmesi sonucu hamile kalma şansınız zorlaşır. Araştırmalar polikistik overlu kadınların %70 ile %80’i kısırlık sorununa sahiptir.
Ayrıca PKOS gebelik durumunda hamilelik komplikasyon riskini de artırabilir. PKOS’lu kadınlarda erken doğum yüksek tansiyon, düşük ve diyabet riskleri daha yüksektir. Ancak PKOS’lu kadınlar yumurtlamayı düzenleyen yardımcı üreme tedavileri kullanarak gebe kalabilirler. Kilo vermek ve kan şekeri seviyesini düşürmek, sağlıklı bir hamilelik olasılığınızı artırabilir. Yumurtlamayı başlatmak için bir dizi ilaç reçete edilebilir.
Polikistik over hamile kalma yöntemleri başarısız olduğunda yardımcı üreme yöntemlerine dönmekten başka çare yoktur.
Kullanılan Yöntemler;
Polikistik Over Sendromu (PKOS) Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Yararlanılan Kaynaklar;